W czasie epidemii, kiedy wielu przedsiębiorców nie może prowadzić działalności gospodarczej w takim zakresie jak dotychczas, warto wolny czas poświęcić na analizę zgodności prowadzonej działalności gospodarczej z obowiązującymi przepisami.
Czy jako przedsiębiorca wywiązuję się ze wszystkich ciążących na mnie obowiązków?
Często przedsiębiorcy mała wagę przykładają do realizacji obowiązków związanych z gospodarką odpadami, dlatego dzisiaj poświęcimy im więcej uwagi.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [1], utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Gmina zobowiązana jest do zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie oraz stworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania, w szczególności objęcia wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi.
Zwrócić należy jednak uwagę, że gminy zobowiązane są do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. W przypadku nieruchomości, na których prowadzona jest działalność gospodarcza gmina nie jest zobowiązana do zapewnienia właścicielowi takiej nieruchomości odbioru odpadów komunalnych.
Jakie możliwości ma zatem właściciel nieruchomości, na której w związku z prowadzaniem działalności gospodarczej wytwarzane są odpady komunalne? Odpowiedź na to pytanie różnić się będzie w zależności od modelu przyjętego przez daną gminę.
Rada gminy może w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych również od właścicieli tych nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne, czyli między innymi z nieruchomości, na których prowadzona jest działalność gospodarcza. Uchwała rady gminy nie musi dotyczyć wszystkich nieruchomości niezamieszkałych, a jej zakres może zostać ograniczony tylko do niektórych nieruchomości, w szczególności takich na których jest prowadzony określony rodzaj działalności gospodarczej. Od niedawna, czyli od wejścia w życie ostatniej nowelizacji ustawy, objęcie nieruchomości niezamieszkałych gminnym systemem gospodarowania odpadami nie jest obowiązkowe, a następuje na podstawie zgody właściciela nieruchomości wyrażonej w formie pisemnej. W przypadku wyrażenia takiej zgody opłaty z tytułu odbioru odpadów komunalnych uiszczane są na rzecz gminy.
Co zrobić ma właściciel nieruchomości, co do której rada gminy nie podjęła ww. uchwały, albo który nie wyraził zgody na objęcie jego nieruchomości gminnym systemem gospodarowania odpadami?
W sytuacji opisanej powyżej właściciel nieruchomości zobowiązany jest udokumentować w formie umowy korzystanie z usług wykonywanych przez gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady. Właściciel nieruchomości musi nie tylko zawrzeć stosowną umowę, ale także posiadać dowody uiszczenia opłat za wykonanie usług odbioru odpadów komunalnych.
Powstaje pytanie, przez jaki okres właściciel nieruchomości powinien przechowywać wymienione powyżej dokumenty. Zasadnym wydaje się być, aby dowody uiszczenia opłaty za usługi odbioru odpadów przechowywane były przez okres co najmniej roku, ponieważ taki jest okres przedawnienia karalności wykroczenia jakiego dopuszcza się osoba nie dopełniająca opisanych powyżej formalności. Umowa na odbiór odpadów komunalnych powinna być przechowywana przez cały okres jej trwania [2].
Opisane powyżej obowiązki ciążą na właścicielu nieruchomości. Zastanawiać można się jednak czy realizacja tych powinności może zostać w drodze umowy przeniesiona na najemcę nieruchomości?
W wyroku z dnia 27 listopada 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wskazał, że „Nie jest możliwe modyfikowanie treści ustawy w drodze umów czy porozumień zawieranych przez podmiot obowiązany z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W każdej sytuacji bycia współwłaścicielem nieruchomości zamieszkałej współwłaściciel obciążony jest obowiązkiem złożenia deklaracji i ponoszenia opłat z tytułu wytwarzanych na tej nieruchomości odpadów” [3].
Wydaje się zatem, że na przedstawione powyżej pytanie należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jasno precyzują podmiot zobowiązany do realizacji obowiązków związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Skoro zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych nie można w drodze umowy przenieść obowiązku uiszczenia opłat z tytułu wytwarzanych na nieruchomości odpadów na inny podmiot to uznać należy, że przeniesienie na najemcę obowiązku zawarcia umowy na odbiór odpadów komunalnych również nie będzie skuteczne do uwolnienia się od obowiązku przewidzianego przez ustawę.
[1] Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tj. Dz.U. z 2019 r., poz. 2010 wraz z późń. zm., zwana dalej ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
[2] W. Radecki, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, wyd. V, Warszawa
[3] W. Radecki, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, wyd. V, Warszawa
Autor: apl. rad. Paulina Biskup