24 marca 2020 r. weszła w życie nowelizacja ustawy prawo upadłościowe (Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw), która wprowadziła szereg zmian w stosunku do dotychczasowego postępowania upadłościowego.
Nowe przepisy (za wyjątkiem tych dotyczących likwidacji masy upadłości) znajdą zastosowanie dopiero do postępowań w których wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony po 24 marca 2020 r.
Do jednej z największych zmian, możemy zaliczyć ujednolicenie ogólnej dyrektywy prowadzenia postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych, niezależnie od tego, czy jest to przedsiębiorca, były przedsiębiorca czy też osoba fizyczna, która nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej, co w kontekście ryzyka nadchodzącego kryzysu gospodarczego, wydaje się być bardzo istotne.
Zgodnie z nowelą wobec osoby fizycznej istnieje nie tylko możliwość całkowitego umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli ale umorzenie zobowiązań bez planu spłat może mieć charakter warunkowy we wszystkich tych przypadkach, gdy niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach spłaty wierzycieli wynika z osobistej sytuacji upadłego, która nie ma trwałego charakteru.
Tym samym możliwe jest, że np. osoby, których sytuacja, w wyniku kryzysu gospodarczego wywołanego wirusem SARS-Cov-2, znacznie się pogorszy, nie będą zobowiązane do realizacji planu spłaty do czasu aż nie ulegnie ona poprawie.
Korzystnym zdaje się być również rozwiązane unormowane w nowo dodanym art. 342a prawa upadłościowego a polegające na tym, iż w sytuacji, gdy w skład masy upadłości wchodzi nieruchomość, w której zamieszkuje upadły, istnieje możliwość wydzielenia mu z sumy uzyskanej ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości- kwoty niezbędnej do wynajęcia innego lokum.
Tym samym wszczęcie postępowania upadłościowego nie będzie już obciążone ryzykiem – utraty „dachu nad głową” przez upadłego i jego rodzinę.
Co istotne, nowela zwiększyła grono osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wobec których będzie można ogłosić upadłość. Do tej pory jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, sąd zobowiązany był od oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Natomiast obecnie, oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości następować będzie jeśli upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. W praktyce oznacza to, że jeśli nawet ktoś zachowywał się nieodpowiedzialnie, ale nie robił tego celowo, będzie mógł poddać się procesowi oddłużania.
Warto jednak od razu zaznaczyć, iż w takim przypadku, ustalony dla niego plan spłat nie może być wyznaczony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące, w przeciwieństwie do standardowego okresu, który wynosi do trzydziestu sześciu miesięcy. Jednym z celów wprowadzonych zmian, było usprawnienie pracy Sądów -czy w kontekście „otworzenia” postępowania na nowe, kolejne grupy osób, ten postulat uda się zrealizować ? O tym, zapewne dowiemy się w praktyce.
Autor: apl. adw. Joanna Szymańska